Jak poprawnie zapisywać kaliber broni palnej? W tekstach często spotyka się zapis z kropką poprzedzającą konkretną wielkość, np. Była to beretta kaliber .32, tak zwana „pukawka na myszy”, którą niewiele można zdziałać z większej odległości, ale która z bliska potrafi narobić wiele szkód albo W środku znaleziono rewolwer kaliber .38; aresztowaliśmy sześciu bukmacherów. Czy takie zapisy są poprawne?

Szanowni Państwo,
w Warszawie znajduje się kilka uniwersytetów i jedna politechnika, dlatego samo słowo uniwersytet nie jest jednoznaczne i na ogół piszę UW. Z politechniką jest inaczej: tutaj odruchowo sięgam po wielką literę, mając na myśli tę jedną jedyną. Przepisy ortograficzne chyba nie rozstrzygają takich kwestii jednoznacznie. Czy Państwa zdaniem wielka litera jest tu odpowiednia?
Z poważaniem
Czytelnik
PS. Czy zapis kampus centralny (UW) wymaga wielkich liter?

Witam,
czy zdanie „Krytycznym okiem opisujemy co dzieję się w muzyce” jest poprawne? Chodzi mi konkretnie o „Krytycznym okiem opisujemy…” – zostało mi zarzucone, że nie mogę tak pisać, ponieważ oko nie może opisywać (pisać); idąc tym tropem, oko również nie może być krytyczne. Jednak zakładając, że „Krytycznym okiem opisujemy” to metafora, to czy mogę tego używać?
Pozdrawiam.

Co oznacza słowo labruskowaty?

Dzień dobry,
jaka jest etymologia i znaczenie słowa lampucera?
Pozdrawiam
Andrzej Duda

Chciałem uzupełnić poradę https://sjp.pwn.pl/szukaj/latex.html informacją, że autorzy tego programu – jak i wcześniejszego programu, a w zasadzie języka zapisu dokumentów, zwanego TEX (przy czym E zapisywane było w rejestrze dolnym), którego ten program jest modyfikacją – wyraźnie zaznaczali zawsze, że jedyną poprawną wymową jest [latech] (niepoprawna jest też wymowa [lejtech]), ale po polsku może to być TYLKO [latech], nie [lateks], bo lateks to coś zupełnie innego (zob. https://pl.wikipedia.org/wiki/LaTeX i https://pl.wikipedia.org/wiki/Lateks).

Podobnie mieliśmy wcześniej problem z programem ChiWriter, który polscy użytkownicy z uporem nazywali [czi-rajterem], pomimo że jego autor, notabene Niemiec, zawsze zaznaczał, że ma być czytane [kaj], bo takie jest jego imię (Kay Horstmann) i zarazem tak po angielsku czyta się grecką literę chi (X) – z tego ostatniego względu po polsku można by czytać [chi-rajter] ale nigdy [czi-rajter].

Poza tym nie wiem, dlaczego Pani uważa, że nazwy programów nie są nazwami własnymi. Czy dlatego, że każdy taki program może istnieć w setkach czy tysiącach egzemplarzy jak egzemplarze samochodów marki „ford”? Chyba byłaby to fałszywa analogia. Oprogramowanie jest wynikiem aktu twórczego, jak książka, więc jego nazwa jest czymś bardziej analogicznym do tytułu dzieła literackiego niż do marki samochodu itp. (Zresztą dowolne dzieło literackie, np. „Czarodziejka z jeziora”, jako książka też może istnieć i istnieje w tysiącach egzemplarzy).

Wszystkie nazwy programów, typu Word, WordPerfect, ChiWriter powinniśmy chyba zatem pisać wielką literą (ja to zresztą jest praktykowane, ale nie wiem, czy ze względu na wpływ angielskiego, czy na rzeczywistą refleksję językową typu przeprowadzonej przez mnie).

Pisownia, która „małe zawiera w środku i na końcu wielkie litery”, jest nietypowa nie tylko dla polszczyzny, ale w zasadzie dla wszystkich nowożytnych języków zachodnich (w tym i angielskiego) – oprócz klingońskiego.

Wydaje mi się także, że nie mówi się po polsku o wynalazcy oprogramowania, tylko o jego twórcy. Ale może się mylę?

Maciej St. Zięba

Szanowni Państwo,
Treść mojego pytania dotyczy pojęcia pochodzącego z języka obcego. Chodzi o kwestię tak zwanego legizmu – ideologii funkcjonującej w starożytnych Chinach. W języku chińskim funkcjonuje on jako Fǎjiā.
W fachowej literaturze, w języku angielskim, określa się go mianem legalism. Niemniej, w polskiej literaturze naukowej, pojęcie legalizm zwyczajowo pojmuje się jako „ścisłe przestrzeganie prawa/państwo prawa/ zasadę praworządności”. Chińskie pojęcie określa się raczej jako legizm. Muszę nadmienić jednak, że założenia Fǎjiā w istocie spełniają powyższe kryteria definicji.
Moje pytanie dotyczy dopuszczalności stosowania słowa „legalizm” właśnie w kontekście Fǎjiā. W literaturze przedmiotu można natknąć się na różnorodne formy, jednakże samemu redagując pracę naukową wolałbym oprzeć się na wykładni Poradni Językowej.

Czy imię Maryla możemy uznać za zdrobnienie od imienia Maria, a jeśli tak, to czy istnieją w języku polskim inne zdrobnienia derywowane za pomocą przyrostka -yla?

Co precyzyjnie oznacza termin mazurzenie? Spotkałem się z dwiema rozbieżnymi opiniami (obydwie z dość poważnych publikacji) na temat gwary górali podhalańskich – że mazurzą (bo sz, cz, ż wymawiają [s], [c], [z], z wyjątkiem rz wymawianego [ż]) oraz że nie mazurzą (właśnie dlatego, że rz wymawiają [ż]).

W nomenklaturze internetowej istnieją nazwy takie, jak mem, meme internetowe oraz meme internetowy. Mamy memy jako „catchphrase’y”, meme internetowe jako nazwę zbioru oraz meme internetowy jako nazwę jednostki w tym zbiorze. Moją wątpliwość budzi gramatyczność tych wyrażeń. Intuicja podpowiada, że słowo meme odnosi się do zbiorowości, a wyrażenie meme internetowy zaburza związek zgody. Czy mogę go używać przy tworzeniu pracy magisterskiej jako nazwy własnej, opisującej pewne zjawisko?